Yaşlı ve Hastalar Oruç Tutabilir mi?

Tüm faydalarına rağmen, orucun yaşlı insanları nasıl etkileyebileceğine dair sağlam kanıtlar sağlayacak yeterli araştırma yoktur. Ancak oruç tutmanın bazı durumlarda riskli olabileceğini biliyoruz. Kalp hastalığı ve şeker hastalığı gibi problemleriniz varsa mutlaka doktorunuzun onayını alın.

Kimler oruç tutar, kimler tutmaz sorusu özellikle her ramazanda sağlık sorunu yaşayanlar için kafa karıştıran bir sorudur. Oruç genellikle herhangi bir sağlık sorununa neden olmaz ve sağlığa olumlu etkileri olduğuna dair kanıtlar vardır. Oruç tutmak sağlık için iyi olsa da herkes için olmayabilir. Özellikle yaşlılar oruç tutmadan önce doktorlarına danışmalıdır.

Oruç, daha düşük glikoz seviyelerine yol açar. Tersine, vücut yağı ketonlara dönüştürdükten sonra enerji için glikoz yerine yağı kullanır. Enerji kaynağı olarak glikozdan ketonlara geçiş, vücut kimyasını da sağlıklı bir şekilde değiştirir. 

Oruç tutmak, daha düşük kan basıncı ve kalp hızı, daha düşük insülin direnci, daha düşük "kötü" LDL kolesterol, daha yüksek "iyi" HDL kolesterol, daha az iltihaplanma ve kilo kaybı ile ilişkilendirilmiştir. Ayrıca bazı araştırmalar hafızayı güçlendirdiğini gösteriyor.

Öte yandan araştırmalar, oruç tutmanın her hücrenin enerji üreten motorları olan mitokondrilerin daha verimli enerji üretmesine ve daha genç bir durumda kalmasına izin verebileceğini öne sürüyor. Bu, oruç tutmanın daha uzun yaşam beklentisiyle de ilişkili olabileceğini düşündürmektedir. 

Tüm bu faydalar için, orucun yaşlı yetişkinleri nasıl etkileyebileceğine dair yeterli araştırma veya faydalarına dair somut kanıt yoktur. Çalışmalar çoğunlukla genç veya orta yaşlı yetişkin gruplarına baktı. Ancak oruç tutmanın bazı durumlarda riskli olabileceğini biliyoruz. Örneğin, vücut ağırlığınız çok düşükse, kemiklerinizi, genel bağışıklık sisteminizi ve enerji seviyenizi etkileyebilecek kadar çok kilo verme riskiniz vardır.

Sağlığınızı kontrol altına almak için ilaç almanız gerekiyorsa oruç tutmak size göre olmayabilir. Oruç, mide bulantısı veya mide tahrişini önlemek için yemekle birlikte alınması gereken ilaçları kullananlar için sıkıntı olabilir. 

Ayrıca, kalp veya tansiyon ilaçlarını hızlı kullanan kişilerde potasyum ve sodyum seviyelerinde tehlikeli dengesizlikler meydana gelebilir. Diyabetiniz varsa ve belirli zamanlarda yemek yemeniz gerekiyorsa veya kan şekerinizi etkileyen ilaçlar kullanıyorsanız oruç tutmak uygun olmayabilir. Özellikle kalp hastalığı, şeker hastalığı gibi sağlık sorunlarınız varsa ve oruç tutuyorsanız veya oruç tutmak istiyorsanız mutlaka doktorunuzun onayını alın.

Nadiren de olsa oruç tutmak bazı bünyelerde olumsuz durumlar yaratabilmektedir. Bu yan etkileri iyi takip etmeniz ve önlem almanız önemlidir. Bu yan etkilerden ilki, hemen hemen herkesin ilk günlerde yaşadığı orucun uzunluğu nedeniyle baş ağrısı, uyuşukluk, huysuzluk ve kabızlık olarak ortaya çıkabilir. Ancak vücut yeni beslenme alışkanlıklarına ve doğru beslenmeye alıştıkça bu semptomların birkaç gün içinde kendiliğinden ortadan kalkması beklenebilir. 

Diğer bir yan etki ise kilo alımı olabilir. İftar saatinde aşırı yemek için güçlü bir biyolojik baskı vardır çünkü yiyecek olmadığında beyindeki iştah hormonları ve açlık merkezi aşırı hızlanır. Bir çalışma, kalori kısıtlamalı diyetlerde görülen yavaşlayan metabolizmanın ve artan iştahın etkilerinin oruç tutmayla ortaya çıkma olasılığının yüksek olduğunu bulmuştur. Vücudun doğal günlük rutini ile tutarsız olan yeme alışkanlıklarına geçişin metabolik sorunlara yol açabileceğine dair kanıtlar da vardır.

Yan etkilerden kaçınmak için, oruca başlamadan önce yeme alışkanlıklarınızı yavaş yavaş değiştirmeye başlamalısınız. En azından gelecek yıl uygulayabilirsiniz. İlaç kullanıyorsanız, doktorunuzla konuşun ve ilaç süreniz konusunda anlaşın. Sıvı alımını ihmal etmeyin ve bol su için. 

İftar ve sahur arasında şekerden, rafine tahıllardan ve sağlıksız atıştırmalıklardan kaçının. Bunun yerine meyveler, sebzeler, fasulye, mercimek, kepekli tahıllar, yağsız proteinler ve sağlıklı yağlar yiyin. Kaslarınızı güçlü tutmak için aktif olmaya çalışın.