Prof. Dr. Feriştah Alanyalı: "Ülkemiz Tarihi Bir Açık Hava Müzesidir."

İngiltere Dışişleri Bakanlarından Edward BulwerLytton'ın dediği gibi; sadece tarihin hizmetkarı değil, aynı zamanda sanatın bekçisidir.

Anadolu tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yaptığı için ülkemiz zengin ve zengin bir açık hava müzesi olarak bilinir.

Peki bu medeniyetlerden miras kalan tarihi eser ve buluntulardan yeterince yararlanıyor muyuz?

Ne yazık ki değil…

Kültürel mirasımızdan çok sayıda eser ve buluntu yıllar içinde yurt dışına kaçırıldı.

Arkeolojiye yeterince önem vermediğimiz ve arkeologları uzun yıllar “mezarcı” olarak gördüğümüz için tarihi mirasa sahip olduğumuz yerler; hırsızlar tarafından yağmalandı.

Yurt dışına kaçırılan tarihi eser ve buluntularımız birçok ülkenin müzelerini süslemiştir.

Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Dışişleri Bakanlığı, ülkemize ait eser ve buluntuların iadesi konusunda çok kapsamlı bir çalışma yürütüyor. 

Bu konuda bugüne kadar yapılan başarılı çalışmalar neticesinde birçok tarihi eser ve eser ülkemize iade edilmiştir.

Ancak bu konuda kat etmemiz gereken daha çok yol var.

Kültürel mirasımızın tarihsel belleğimizde taşıdığı değeri ve ülkemizin tanıtımına ve turizm gelirlerine katkısının farkına varmamızla birlikte son yıllarda arkeolojiye bakış açımız değişti/gelişti.

Devletin arkeolojik çalışmaların sayısını arttırması ve büyük meblağlarda para sağlaması arkeologları gündeme getirdi.

Sonuç olarak arkeolog ihtiyacının artmasıyla birlikte “istediğim bölümü kazanamazsam üniversiteye giderim” mantığıyla değil, arkeoloji eğitimi veren üniversiteler ilk tercihlerden biri olarak yazıldı.

En azından son 3 yıla bakacak olursak arkeoloji çalışmalarının yüzde 40 arttığını görüyoruz. Bu da devletin bu bilim dalına olan ilgisini göstermektedir.

Ülkemizin eşsiz kültürel miras destinasyonlarından biri de kuşkusuz Side Antik Kenti…

• MÖ VII. Yüzyıl…

Antik Yunanlılar tarafından bir yerleşim merkezine dönüştürülmüştür.

• M.Ö VI. Yüzyıl…

Pamfilya ile birlikte Lidya Krallığı'nın egemenliğine girmiştir.

547 yılında Lidya krallığının yıkılmasından sonra Perslerin egemenliğine girmiştir. Bu dönemde şehrin kendi darphanesi vardı.

* Pamfilya... Antik Likya Birliği ile Kilikya arasında, Aksu Çayı'nın doğusundan Antalya'nın doğusuna kadar uzanan bölge.

• MÖ 334

Kent, Anadolu seferi sırasında Makedonya kralı Büyük İskender'e verilmiş. Bir süre sonra Büyük İskender'in kurduğu darphane merkezlerinden biri olmuştur.

Büyük İskender'in MÖ 323'teki ölümünden sonra. Helenistik dönem krallıkları arasında sürekli el değiştirmiştir.

• MÖ III. Yüzyıl…

Ptolemaios Krallığı'nın egemenliği altına girdi.

• MÖ 215 ...

Selevkos İmparatorluğu tarafından fethedildi.

Selevkoslar Romalılara karşı açtıkları savaşta yenildiler ve M.Ö. Apamea Barışı'nda Pamfilya ve Side Bergama Krallığı'na bağlanmıştır.

Side bir süre sonra bağımsızlığına kavuşmuştur. Bu süre zarfında en parlak dönemlerinden birini yaşadı.