Östrojen Nedir? Nasıl Artırılır?

Östrojen ile kadına özgü fiziksel gelişimin devamında, meme büyümesinde ve adet döngüsünün düzenlenmesinde üreme kapasitesi kazanmak mümkündür. Östrojenin ergenlik, cinsellik, hamilelik, doğum ve menopozda çeşitli rolleri vardır. En önemli iki kadın cinsiyet hormonundan biri olan östrojen, diğer kadın cinsiyet hormonu olan progesteron ile birlikte vücutta çeşitli işlevlerin yerine getirilmesinde rol oynar.

Esas olarak kandaki kolesterol ve büyük miktarlarda yumurtalıklar tarafından ve daha az oranda adrenal korteks tarafından salgılanan ve salgılanması hamilelik sırasında plasentadan kaynaklanan östrojen, bir steroid hormondur. Vücudun ürettiği üç tip östrojen vardır. Estrone (E1), postmenopozal üretimi olan bir hormon olarak bilinir. Estradiol (E2) üreme aktifken salgılanan birincil hormondur. Estriol (E3) gebelikte en önemli östrojendir.

Östrojenin temel işlevi üreme organları ile birlikte üreme dokularında büyüme ve üremeyi sağlamaktır. Ergenlik döneminde östrojen salgısı miktarı 20 kattan fazla artar. Bu artışla birlikte çocuksu görünümden yetişkin formuna geçiş sağlanır. Dış genital organların genişlemesi ve vajinanın enfeksiyon ve travmaya karşı direnci, östrojenin kadın üreme sistemi üzerindeki diğer etkileri arasındadır. Erişkin kadın memelerinin görünümünden sorumlu olan östrojen, memelerde yağ birikmesine neden olur ve aynı zamanda süt üretiminden sorumlu yapıların gelişmesinde de rol oynar. 

Yaşamın ilk 20 yılında, uygun hormonların kontrolü altında kadın ve erkek memelerinin gelişimi, emzirme fonksiyonu dahil olmak üzere büyük ölçüde aynıdır, kadınlarda meme, esas olarak progesteron ve prolaktin hormonlarının etkisiyle bir emzirme organı haline gelir.

Östrojenlerin fiziksel aktivitenin modülasyonu üzerindeki etkileri birçok çalışmanın konusu olmuştur. Son zamanlarda yapılan araştırmalar, östrojenin hipotalamustaki bir grup beyin hücresini etkileyerek fiziksel aktivitede artışa neden olduğunu göstermiştir. 

Östrojenler kemik rezorpsiyonunu baskılayarak kemik büyümesini uyarır. Ergenlikte östrojen artışıyla birlikte kadınlar bir süreliğine hızla boy kazanırlar, ancak birkaç yıl içinde bu artış uzun kemiklerin epifiz ile kaynaşmasını kolaylaştırır ve boy uzamasını durdurur. Yeterli östrojen düzeyine sahip olmayan kadınlarda epifiz kapanması geciktiği için boyları normal yetişkin sınırının üzerindedir. Menopoz ile yumurtalık östrojen salgısı büyük ölçüde azalır. 

Östrojen seviyelerindeki düşüşün kadın vücudu üzerinde ciddi etkileri vardır. Menopoz sonrası dönemde kemiklerdeki kalsiyum ve fosfat depolarının azalması, zayıflama ve kemik kırılganlığının artması östrojen yoksunluğunun ana etkileridir. Menopoz sonrası dönemde osteoporoz gibi etkileri önlemek için östrojen tedavileri kullanılmaktadır.

Östrojen hormonu geleneksel olarak bir kadınlık hormonu olarak kabul edilse de, 90 yılı aşkın bir süredir erkekleri etkilediği bilinmektedir. Bazı hayvan modellerinde yapılan çalışmalar, östrojen reseptörlerinin kaybının erkek doğurganlığı ve prostat gelişimi üzerinde olumsuz sonuçları olduğunu göstermiştir. Yüksek östrojen seviyeleri de erkeklerde jinekomasti, erektil disfonksiyon ve kısırlık gibi ciddi sorunların nedeni olabilir. Jinekomasti, erkeklerde anormal meme büyümesi için kullanılan tıbbi terimdir. Özellikle doğal östrojen takviyelerinden sonra bu tür semptomların ortaya çıkması tıbbi gözetim gerektirir.

Vücuttaki östrojen seviyelerini artırmak için tercih edilebilecek yollar vardır. Düzenli ve orta düzeyde egzersiz, düşük vücut kitle indeksi hedefi, sağlıklı ve etkili cinsel yaşam, mümkün olduğunca fazla stresten kaçınmak, diyet kontrolü ve yeterli uyku almak etkili ve ucuz yollardandır. 

Kafein tüketimini sınırlamanın yanı sıra diğer birçok hormon gibi alkol ve sigaradan uzak durmak da östrojen hormonu üzerinde olumlu etki yapar. 

Tıbbi gözetim altında östrojen benzeri gıdaların ve takviyelerin tüketilmesi de östrojen seviyelerinin artmasına yardımcı olabilir.