Deli dana hastalığı nedir? Belirtileri, tanısı ve tedavisi nelerdir?

Deli dana hastalığı, hayvanlarda meydana gelen ve hayvanlardan insanlara bulaşan bir beyin iltihabıdır. İngiltere'de başladığına inanılan bu hastalık, Türkiye'de görülmese de bazı Avrupa ülkelerinde ölümlere neden olan ciddi bir hastalıktır. 

Bilinen bir tedavisi olmayan deli dana hastalığının belirtileri 68 yıllık bir kuluçka döneminden sonra ortaya çıkar.

Bir tür beyin dokusu iltihabı olan Deli dana hastalığı, hayvanlarda (özellikle sığırlarda) bulunan ve beyin dejenerasyonuna neden olan bir hastalıktır. Virüslerden daha basit olan ve vücudumuzdaki prion proteininin mutasyona uğramasının neden olduğu bu hastalık, hem insanlarda hem de hayvanlarda beyin dokularında iltihaplanmaya neden olur. Beynin sonunda bir boşluk oluşturarak süngerimsi bir yapıya dönüştüğü deli dana hastalığının insan formuna CreutzfeldtJakob hastalığı (CJH) denir.

Dünya Sağlık Örgütü'ne göre deli dana hastalığı çok yaygın bir hastalık değildir. İngiltere, hastalığının başlangıç ​​noktası olarak kabul edilir; Hastalık İngiltere'den Fransa, Almanya ve Amerika'ya yayılmıştır. Deli dana hastalığının görülme sıklığının milyonda bir olduğu tahmin edilmektedir. Türkiye'de deli dana hastalığı olan sığır veya hayvana rastlanmamıştır.

Deli dana hastalığının bulaşma yolu henüz kesin olarak kanıtlanmamıştır. Genellikle deli dana hastalığına yakalanmış hayvanların etini veya sakatatını yemekle bulaştığı düşünülmektedir. Hastalığa yakalanan kişiler arasında daha önce deli dana eti yememiş ancak ailesinde bu hastalığa sahip kişilerin bulunması, deli dana hastalığının kalıtsal bir hastalık olabileceği varsayımına yol açmıştır. İngiltere'de yapılan bazı araştırmalara göre organ ve kan nakli deli dana hastalığının bulaşma nedenlerinden biridir. Hastalığın kuluçka döneminin yıllar sürmesi nedeniyle hastalığa yakalanan kişilerin hastalığı kan veya organları yoluyla başkalarına bulaştırdığı gözlemlenmiştir.

Deli dana hastalığının belirtileri enfeksiyondan ortalama 1020 yıl sonra ortaya çıkabilir. Bu nedenle, aşağıdaki semptomlardan bazılarının aniden ortaya çıkmasıyla hastanın durumu kötüleşebilir. Hastalık beynin yapısını etkilediği için beyin fonksiyonlarındaki bozulmanın neden olduğu belirtiler şu şekildedir: 

Deli dana hastalığının teşhisi, tomografi veya manyetik rezonans görüntüleme (MR) gibi yöntemlerle kesin olarak konulamaz. Bu nedenle kanda prion proteinlerine karşı antikor olup olmadığını kontrol etmek için beyin biyopsisi veya kan testi gerekir.

Beyin fonksiyonlarında hızlı bozulmaya neden olan ve 312 yaş arasında ani ölüme yol açan deli dana hastalığının kesin bir tedavisi yoktur. 

Semptomların başlamasından saatler sonra hastaların kas kasılmaları ve ağrıları artar. Hastayı rahatlatmak için destekleyici tedavi yöntemleri kullanılır.

Nadir de olsa ortaya çıktığında ölüme neden olan bu hastalığın önüne geçmek için bazı önlemler alınmalıdır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir: