Cüzzam hastalığı nedir?

Cüzzam (Hansen hastalığı olarak da bilinir), Mycobacterium leprae adlı bir bakterinin neden olduğu bir enfeksiyondur. Bu bakteriler çok yavaş büyür ve enfeksiyon belirtileri geliştirmeleri 20 yılı bulabilir.

Hastalık sinirlere zarar verebilir ve cilt dokusunu, gözleri ve burun astarını (mukoza zarı) etkileyebilir. Bakteriler derinin altında şişen sinirlere saldırır. Bu, etkilenen bölgelerin dokunma ve ağrı hissetme yeteneklerini kaybetmesine neden olabilir. Bu doğrudan kesik ve yanık gibi yaralanmalara yol açabilir. 

Daha açık veya daha koyu, genellikle kuru veya pullu, his kaybıyla birlikte veya Cildin iltihaplanması nedeniyle kırmızımsı şekilde gözlemlenir.

Tedavi edilmediği takdirde, sinir hasarı el ve ayakların felç olmasına neden olabilir. Çok ileri vakalarda, kişi duyu eksikliği nedeniyle birden fazla yaralanmaya maruz kalabilir ve nihayetinde vücut etkilenen bölgeleri zamanla yeniden emebilir ve bu da parmaklarda gözle görülür kayıplara neden olabilir. Yüz sinirleri etkilendiğinde kornea ülserleri ve körlük de oluşabilir. İleri cüzzamın diğer semptomları arasında kaşların kaybı ve nazal septumdaki hasar nedeniyle burun köprüsünün deformitesi sayılabilir.

Genel olarak, dünyadaki herhangi bir yetişkin için cüzzam kapma riski çok düşüktür. Çünkü tüm insanların %95'inden fazlası hastalığa karşı doğal bir bağışıklığa sahiptir.

Hastalığın yaygın olduğu bir ülkede yaşıyorsanız, hastalık için risk altında olabilirsiniz. 2011 ve 2015 yılları arasında DSÖ'ye binden fazla Hansen hastalığı vakası bildiren ülkeler şunlardır:

Afrika: Mozambik, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Etiyopya, Madagaskar, Nepal, Nijerya, Tanzanya.

Asya: Myanmar, Bangladeş, Hindistan, Endonezya, Filipinler, SriLanka.Amerika: Brezilya. 

Cüzzam tedavisi görmeyen insanlarla uzun süreli yakın temas halindeyseniz de risk altında olabilirsiniz. Tedavi edilmezse, Hansen hastalığına neden olan bakterilere maruz kalabilirsiniz. Ancak, hastalar tedaviye başladıklarında hastalığı yaymayı bırakırlar.

Cüzzam, normal ciltten daha açık veya daha koyu görünebilen cilt lekelerinin görünümü ile tanınabilir. Bazen etkilenen cilt bölgeleri kırmızımsı olabilir. Bu cilt yamalarında duyu kaybı yaygındır. İğnenin en ufak dokunuşunu bile hissetmeyebilirsiniz.

Teşhisi doğrulamak için doktorunuz mikroskop altında bakteri aramak için bir deri veya sinir örneği (deri veya sinir biyopsisi yoluyla) alacak ve diğer cilt koşullarını ekarte etmek için testler yapacaktır.

Hansen hastalığı bir antibiyotik kombinasyonu ile tedavi edilir. Tipik olarak aynı anda 2 veya 3 antibiyotik kullanılır. Bazı hastalık türleri için rifampisin ve klofazimin içeren dapson da vardır. Buna çoklu ilaç tedavisi denir. Bu strateji ayrıca, tedavinin uzunluğuna bağlı olarak oluşabilecek bakterilerin antibiyotik direnci geliştirmesini önlemeye yardımcı olur.

Tedavi genellikle bir ila iki yıl sürer. Tedavi öngörülen şekilde tamamlanırsa hastalık tedavi edilebilir.